Κεταμίνη και βενζοδιαζεπίνες ηρεμιστικά
Η κεταμίνη είναι ένα διαχωριστικό αναισθητικό με μοναδικές ιδιότητες που την διαφοροποιούν από άλλα φάρμακα. Χρησιμοποιείται ιατρικά για αναισθησία, αλλά είναι επίσης γνωστή για τη χρήση της στη θεραπεία της κατάθλιψης, του PTSD και του χρόνιου πόνου, καθώς και για τις ψυχαγωγικές της επιδράσεις.
Η κεταμίνη λειτουργεί κυρίως μέσω του αποκλεισμού των υποδοχέων N-methyl-D-aspartate (NMDA) στον εγκέφαλο. Οι υποδοχείς NMDA είναι ένας τύπος υποδοχέα γλουταμικού, ο οποίος είναι ζωτικής σημασίας για τη διεγερτική νευροδιαβίβαση (η διαδικασία ενεργοποίησης των νευρώνων μεταξύ τους). Με τον αποκλεισμό των υποδοχέων NMDA, η κεταμίνη μειώνει τη συνήθη δραστηριότητα του γλουταμινικού, η οποία μεταβάλλει την ισορροπία των διεγερτικών και ανασταλτικών σημάτων στον εγκέφαλο. Αυτή η διαταραχή μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα τις διαχωριστικές και αναισθητικές επιδράσεις της κεταμίνης, καθώς και τη δυνατότητά της να "επαναφέρει" ανώμαλα πρότυπα εγκεφαλικής δραστηριότητας που απαντώνται σε καταστάσεις όπως η κατάθλιψη.
Παρά ταύτα, η κεταμίνη αυξάνει παραδόξως τη συνολική απελευθέρωση γλουταμικού δρώντας σε ανασταλτικούς ενδονευρώνες. Αυτή η αύξηση του γλουταμινικού μπορεί να ενισχύσει τη συναπτική πλαστικότητα, η οποία θεωρείται ότι βρίσκεται πίσω από τις ταχείες αντικαταθλιπτικές επιδράσεις της. Η ενισχυμένη πλαστικότητα επιτρέπει στον εγκέφαλο να σχηματίζει ευκολότερα νέες νευρικές συνδέσεις, οι οποίες μπορεί να είναι ζωτικής σημασίας για την "επανασύνδεση" του εγκεφάλου σε θεραπευτικό πλαίσιο.
Η αύξηση του γλουταμινικού από την κεταμίνη οδηγεί επίσης σε ενεργοποίηση ενός άλλου τύπου υποδοχέα, των υποδοχέων AMPA. Αυτή η ενεργοποίηση είναι απαραίτητη για τις αντικαταθλιπτικές επιδράσεις της κεταμίνης, καθώς συνδέεται με την απελευθέρωση του νευροτροφικού παράγοντα που προέρχεται από τον εγκέφαλο (BDNF), μιας πρωτεΐνης που υποστηρίζει την ανάπτυξη και την επιβίωση των νευρώνων.
Οι βενζοδιαζεπίνες είναι μια κατηγορία ψυχοδραστικών φαρμάκων γνωστή για τις ηρεμιστικές, αγχολυτικές (μείωση του άγχους), μυοχαλαρωτικές και αντισπασμωδικές ιδιότητές τους. Συνήθως συνταγογραφούνται για τη θεραπεία αγχωδών διαταραχών, αϋπνίας, επιληπτικών κρίσεων, μυϊκών σπασμών και στέρησης αλκοόλ.
Οι βενζοδιαζεπίνες ασκούν κυρίως τις επιδράσεις τους ενισχύοντας τη δραστηριότητα του γάμμα-αμινοβουτυρικού οξέος (GABA), του κύριου ανασταλτικού νευροδιαβιβαστή του εγκεφάλου. Οι υποδοχείς GABA-A είναι κανάλια χλωριδίου με πύλη λιγνίτη που βρίσκονται στους νευρώνες. Όταν το GABA συνδέεται με αυτούς τους υποδοχείς, το κανάλι ανοίγει, επιτρέποντας στα ιόντα χλωρίου να εισέλθουν στον νευρώνα, γεγονός που τον καθιστά πιο αρνητικά φορτισμένο και λιγότερο πιθανό να πυροδοτήσει ένα δυναμικό δράσης (ενεργοποίηση του νευρώνα).
Οι βενζοδιαζεπίνες προσδένονται σε μια συγκεκριμένη θέση στον υποδοχέα GABA-A, διαφορετική από εκεί που προσδένεται το ίδιο το GABA. Η πρόσδεση αυτή αυξάνει τη συγγένεια του υποδοχέα GABA-A για το GABA, πράγμα που σημαίνει ότι το GABA δεσμεύεται πιο αποτελεσματικά. Αυτή η ενισχυμένη πρόσδεση οδηγεί σε μεγαλύτερη εισροή ιόντων χλωρίου, με αποτέλεσμα αυξημένες ανασταλτικές επιδράσεις στο κεντρικό νευρικό σύστημα (ΚΝΣ).
Συνήθη παραδείγματα βενζοειδών:
- Διαζεπάμη (Βάλιουμ): Συνήθως συνταγογραφείται για αγχώδεις διαταραχές, μυϊκούς σπασμούς, επιληπτικές κρίσεις και συμπτώματα στέρησης αλκοόλ. Έχει σχετικά μεγάλο χρόνο ημίσειας ζωής, πράγμα που σημαίνει ότι παραμένει ενεργό στο σώμα για παρατεταμένο χρονικό διάστημα.
- Αλπραζολάμη (Xanax): Χρησιμοποιείται κυρίως για τη θεραπεία του άγχους και των διαταραχών πανικού. Έχει σχετικά σύντομη έναρξη δράσης και είναι αποτελεσματική για την οξεία ανακούφιση των συμπτωμάτων άγχους.
- Λοραζεπάμη (Ativan): Συχνά συνταγογραφείται για το άγχος, την αϋπνία και για τον έλεγχο των οξέων επιληπτικών κρίσεων (συμπεριλαμβανομένου του status epilepticus). Χρησιμοποιείται επίσης προεγχειρητικά για καταστολή.
- Κλοναζεπάμη (Klonopin): Χρησιμοποιείται για τη θεραπεία της διαταραχής πανικού και ορισμένων τύπων επιληπτικών κρίσεων. Έχει μεγαλύτερο χρόνο ημίσειας ζωής σε σύγκριση με την αλπραζολάμη, καθιστώντας την αποτελεσματική για διαρκή διαχείριση.
- Μιδαζολάμη (Versed): Χρησιμοποιείται κυρίως για την καταστολή πριν από χειρουργικές επεμβάσεις, καθώς και για την πρόκληση αναισθησίας και τη θεραπεία οξέων επιληπτικών κρίσεων. Έχει πολύ σύντομο χρόνο ημίσειας ζωής και ταχεία έναρξη.
- Τεμαζεπάμη (Restoril): Συνήθως συνταγογραφείται ως βραχυπρόθεσμη θεραπεία για την αϋπνία, ιδίως για να βοηθήσει στην έναρξη του ύπνου.
- Οξαζεπάμη (Serax): Συνήθως συνταγογραφείται για το άγχος και την οξεία στέρηση αλκοόλ. Πρόκειται για βενζοδιαζεπίνη βραχείας έως ενδιάμεσης δράσης.
Ο συνδυασμός κεταμίνης με βενζόλες έχει πολύπλοκες επιδράσεις στον εγκέφαλο και ο συνδυασμός αυτός χρησιμοποιείται σε διάφορα κλινικά σενάρια, αν και απαιτεί προσεκτική διαχείριση λόγω πιθανών αλληλεπιδράσεων.
- Αυξημένη καταστολή και αναπνευστική καταστολή: Τόσο η κεταμίνη όσο και οι βενζοδιαζεπίνες είναι κατασταλτικά του ΚΝΣ. Όταν χρησιμοποιούνται μαζί, υπάρχει αυξημένος κίνδυνος υπερβολικής καταστολής, που οδηγεί σε βαθιά υπνηλία, ζάλη και δυνητικά επικίνδυνη αναπνευστική καταστολή. Αυτός ο συνδυασμός είναι ιδιαίτερα επικίνδυνος σε μη ελεγχόμενα περιβάλλοντα ή σε άτομα με προϋπάρχοντα αναπνευστικά προβλήματα.
- Εξασθένηση των αντικαταθλιπτικών επιδράσεων: Αρκετές μελέτες υποδεικνύουν ότι οι βενζοδιαζεπίνες ενδέχεται να μειώσουν την αποτελεσματικότητα των αντικαταθλιπτικών επιδράσεων της κεταμίνης. Αυτό πιστεύεται ότι συμβαίνει επειδή οι βενζοδιαζεπίνες ενισχύουν την GABAεργική δραστηριότητα, η οποία μπορεί να εξουδετερώνει ορισμένους από τους μηχανισμούς της κεταμίνης που περιλαμβάνουν τη διαμόρφωση του γλουταμινικού και των υποδοχέων NMDA. Ως αποτέλεσμα, οι ασθενείς που λαμβάνουν βενζοδιαζεπίνες ενδέχεται να εμφανίζουν λιγότερο έντονα ή μικρότερης διάρκειας αντικαταθλιπτικά οφέλη από τις θεραπείες με κεταμίνη.
- Διαχείριση του άγχους και των επιληπτικών κρίσεων: Από τη θετική πλευρά, οι βενζοδιαζεπίνες μπορεί να βοηθήσουν στη διαχείριση του άγχους ή της διέγερσης που εμφανίζουν ορισμένοι ασθενείς με την κεταμίνη, ιδίως κατά τη διάρκεια ή μετά το ταξίδι. Επιπλέον, δεδομένου ότι η κεταμίνη μπορεί να μειώσει το κατώφλι των επιληπτικών κρίσεων, οι αντισπασμωδικές ιδιότητες των βενζοδιαζεπινών ενδέχεται να προσφέρουν προστατευτικά οφέλη έναντι πιθανών επιληπτικών κρίσεων, ιδίως σε χρήστες υψηλού κινδύνου.
Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω, συνιστούμε να αντιμετωπίζεται αυτός ο συνδυασμός με μεγάλη προσοχή.
Last edited by a moderator:
