Ketamine en benzodiazepine kalmerende middelen
Ketamine is een dissociatief verdovingsmiddel met unieke eigenschappen die het onderscheiden van andere drugs. Het wordt medisch gebruikt voor anesthesie, maar het staat ook bekend om zijn gebruik bij de behandeling van depressie, PTSS en chronische pijn, evenals om zijn recreatieve effecten.
Ketamine werkt voornamelijk door het blokkeren van N-methyl-D-aspartaat (NMDA) receptoren in de hersenen. NMDA-receptoren zijn een type glutamaatreceptor, die cruciaal is voor excitatoire neurotransmissie (het proces waarbij neuronen elkaar activeren). Door NMDA-receptoren te blokkeren, vermindert ketamine de gebruikelijke glutamaatactiviteit, waardoor de balans van exciterende en remmende signalen in de hersenen verandert. Deze verstoring kan resulteren in de dissociatieve en verdovende effecten van ketamine, maar ook in de mogelijkheid om abnormale patronen van hersenactiviteit te "resetten" bij aandoeningen zoals depressie.
Desondanks verhoogt ketamine paradoxaal genoeg de totale glutamaatafgifte door in te werken op remmende interneuronen. Deze toename van glutamaat kan de synaptische plasticiteit verbeteren, waarvan wordt gedacht dat het ten grondslag ligt aan de snelle antidepressieve effecten. Verbeterde plasticiteit stelt de hersenen in staat om sneller nieuwe neurale verbindingen te vormen, wat cruciaal kan zijn bij het "herbedraden" van de hersenen in een therapeutische context.
Ketamine's verhoging van glutamaat leidt ook tot activering van een ander type receptor, AMPA-receptoren. Deze activering is essentieel voor de antidepressieve effecten van ketamine, omdat het geassocieerd wordt met het vrijkomen van de brain-derived neurotrophic factor (BDNF), een eiwit dat de groei en overleving van neuronen ondersteunt.
Benzodiazepinen zijn een klasse van psychoactieve geneesmiddelen die bekend staan om hun kalmerende, anxiolytische (angstremmende), spierverslappende en anti-epileptische eigenschappen. Ze worden vaak voorgeschreven bij angststoornissen, slapeloosheid, toevallen, spierkrampen en alcoholontwenning.
Benzodiazepinen oefenen hun werking voornamelijk uit door de activiteit van gamma-aminoboterzuur (GABA) te versterken, de belangrijkste remmende neurotransmitter in de hersenen. GABA-A-receptoren zijn ligand-gated chloridekanalen in neuronen. Wanneer GABA aan deze receptoren bindt, gaat het kanaal open, waardoor chloride-ionen het neuron kunnen binnendringen, waardoor het negatiever geladen wordt en minder geneigd is om een actiepotentiaal af te vuren (neuronactivatie).
Benzodiazepinen binden aan een specifieke plaats op de GABA-A receptor, die verschilt van de plaats waar GABA zelf bindt. Deze binding verhoogt de affiniteit van de GABA-A receptor voor GABA, wat betekent dat GABA effectiever bindt. Deze versterkte binding leidt tot een grotere instroom van chloride-ionen, wat resulteert in verhoogde remmende effecten in het centrale zenuwstelsel (CZS).
Bekende voorbeelden van benzo's:
- Diazepam (Valium): Wordt vaak voorgeschreven bij angststoornissen, spierkrampen, toevallen en ontwenningsverschijnselen van alcohol. Het heeft een relatief lange halfwaardetijd, wat betekent dat het langere tijd actief blijft in het lichaam.
- Alprazolam (Xanax): Wordt voornamelijk gebruikt voor de behandeling van angst- en paniekstoornissen. Het heeft een relatief korte werkingsduur en is effectief voor acute verlichting van angstsymptomen.
- Lorazepam (Ativan): Wordt vaak voorgeschreven bij angst, slapeloosheid en om acute aanvallen onder controle te houden (inclusief status epilepticus). Het wordt ook preoperatief gebruikt voor sedatie.
- Clonazepam (Klonopin): Wordt gebruikt voor de behandeling van paniekstoornissen en bepaalde soorten aanvallen. Het heeft een langere halfwaardetijd vergeleken met alprazolam, waardoor het effectief is voor langdurige behandeling.
- Midazolam (Versed): Hoofdzakelijk gebruikt voor sedatie vóór chirurgische ingrepen, maar ook voor het induceren van anesthesie en het behandelen van acute aanvallen. Het heeft een zeer korte halfwaardetijd en een snel begin.
- Temazepam (Restoril): Wordt vaak voorgeschreven als kortdurende behandeling tegen slapeloosheid, vooral om te helpen bij het inslapen.
- Oxazepam (Serax): Wordt meestal voorgeschreven bij angst en acute alcoholontwenning. Het is een kort- tot middellangwerkend benzodiazepine.
Het combineren van ketamine met benzo's heeft complexe effecten op de hersenen en deze combinatie wordt gebruikt in verschillende klinische scenario's, hoewel het zorgvuldig beheer vereist vanwege mogelijke interacties.
- Verhoogde sedatie en ademhalingsdepressie: Zowel ketamine als benzodiazepinen zijn CNS-depressiva. Wanneer ze samen worden gebruikt, is er een verhoogd risico op overmatige sedatie, wat leidt tot diepe slaperigheid, duizeligheid en mogelijk gevaarlijke ademhalingsdepressie. Deze combinatie is vooral riskant in ongecontroleerde omgevingen of bij personen met reeds bestaande ademhalingsproblemen.
- Afzwakking van antidepressieve effecten: Verschillende onderzoeken suggereren dat benzodiazepinen de werkzaamheid van de antidepressieve effecten van ketamine kunnen verminderen. Er wordt gedacht dat dit gebeurt omdat benzodiazepinen GABA-erge activiteit versterken, wat sommige mechanismen van ketamine die glutamaat en NMDA-receptormodulatie betreffen, kan tegenwerken. Als gevolg hiervan ervaren patiënten die benzodiazepinen gebruiken mogelijk minder uitgesproken of korter durende antidepressieve voordelen van ketaminebehandelingen.
- Beheersing van angst en aanvallen: Aan de positieve kant kunnen benzodiazepinen helpen bij het beheersen van de angst of agitatie die sommige patiënten ervaren met ketamine, met name tijdens of na de trip. Bovendien, aangezien ketamine de aanvalsdrempel kan verlagen, kunnen de anticonvulsieve eigenschappen van benzodiazepinen beschermende voordelen bieden tegen mogelijke aanvallen, vooral bij gebruikers met een hoog risico.
Gezien het bovenstaande raden we aan om deze combinatie met grote voorzichtigheid te behandelen.
Last edited by a moderator:
