We hebben allemaal gehoord over drugsbaronnen zoals Pablo Escobar en hun miljoenenbedrijven. Maar hoe werkten deze ondergrondse imperia eigenlijk? Een drugskartel draait niet alleen om brute moorden en de verkoop van drugs, maar ook om logistiek, management, marketing, HR en zelfs public relations. Het BB-team vertelt hoe de kartelbusiness werkt vanuit economisch oogpunt en welke economische wetten worden genegeerd door de autoriteiten, die jaren geleden de oorlog tegen drugs hebben verklaard en deze niet kunnen winnen.
Marktomstandigheden en prijzen
De cocastruik is een struikachtige plant die door de inwoners van de regio's waar hij groeit vaak wordt gebruikt als traditioneel medicijn of als brouwsel voor thee. Coca wordt door criminelen gewaardeerd vanwege het gehalte aan cocaïnehydrochloride, een chemische stof die in de plant werkt als een "insecticide" om de plant te beschermen tegen insecten, maar de plant is wijdverspreid vanwege zijn verdovende eigenschappen.
De cocabladeren zelf kunnen niet worden gebruikt als verdovend middel: hun cocaïnegehalte is slechts ongeveer 0,2%. Er is tussen de 350 en 600 kilogram gedroogde cocabladeren nodig om 1 kilogram van de drug te maken.
Cocaboeren ontvangen gemiddeld iets meer dan een dollar per kilogram bladeren van de kartels (de prijzen variëren hier en verder per kartel en regio), d.w.z. de kartels betalen de boeren tussen de 455 en 780 dollar voor het materiaal om 1 kg cocaïne te produceren.
Marktomstandigheden en prijzen
De cocastruik is een struikachtige plant die door de inwoners van de regio's waar hij groeit vaak wordt gebruikt als traditioneel medicijn of als brouwsel voor thee. Coca wordt door criminelen gewaardeerd vanwege het gehalte aan cocaïnehydrochloride, een chemische stof die in de plant werkt als een "insecticide" om de plant te beschermen tegen insecten, maar de plant is wijdverspreid vanwege zijn verdovende eigenschappen.
De cocabladeren zelf kunnen niet worden gebruikt als verdovend middel: hun cocaïnegehalte is slechts ongeveer 0,2%. Er is tussen de 350 en 600 kilogram gedroogde cocabladeren nodig om 1 kilogram van de drug te maken.
Cocaboeren ontvangen gemiddeld iets meer dan een dollar per kilogram bladeren van de kartels (de prijzen variëren hier en verder per kartel en regio), d.w.z. de kartels betalen de boeren tussen de 455 en 780 dollar voor het materiaal om 1 kg cocaïne te produceren.
De kosten van cocaïne vertonen, net als andere drugs, een sterk stijgende trend op weg naar de uiteindelijke koper. Volgens verschillende rapporten betalen kopers tussen de 70.000 en 120.000 dollar voor een kilo cocaïne van een straatdealer in de Verenigde Staten. Als we er rekening mee houden dat de cocaïne op weg naar de koper meestal wordt verdund met verschillende chemicaliën om nog meer geld te verdienen, stijgt de prijs naar $200.000.
Het blijkt dat de gemiddelde winst op cocaïne ongeveer 15.000% is. Een cijfer waar een legale zakenman nooit van had durven dromen.
Natuurlijk is dit niet allemaal pure winst voor de kartels: een deel ervan gaat naar kosten, arbeid en de zakken van tussenhandelaren. Tegelijkertijd verdient de gemiddelde Colombiaanse boer maar iets meer dan 2 dollar per dag. Wat is de reden voor zo'n winstmarge?
De belangrijkste reden is de mislukte "oorlog tegen drugs". In 1971 noemde de Amerikaanse president Richard Nixon drugs "de grootste vijand van de mensheid" en lanceerde een meerjarige campagne om ze te bestrijden. De focus van deze "oorlog" was om te proberen het aanbod van drugs te verminderen door plantages te vernietigen en dealers op te jagen, wat uiteindelijk een grote fout bleek te zijn.
Deze bestrijdingsmethode negeert de belangrijkste economische kracht, de wet van vraag en aanbod.
Drugs zijn een goed met een inelastische vraag. Goederen met een inelastische vraag zullen worden gekocht ongeacht veranderingen in hun prijs (zoals eerste levensbehoeften of moeilijk vervangbare goederen).
Omdat drugs verslavend zijn, zullen ze worden gebruikt ondanks prijsstijgingen. Dit leidt tot het zogenaamde balloneffect (soms het "kakkerlakkeneffect" genoemd ) - een onderdrukking van de drugsproductie op één plaats leidt onvermijdelijk tot nieuwe productie, zelfs als de prijs voor de eindgebruiker stijgt, omdat de vraag naar drugs niet daalt. De naam trekt een analogie met een ballon: als je erop duwt, verdwijnt de lucht er niet uit, maar wordt hij alleen verplaatst naar een andere plaats.
Het blijkt dat de gemiddelde winst op cocaïne ongeveer 15.000% is. Een cijfer waar een legale zakenman nooit van had durven dromen.
Natuurlijk is dit niet allemaal pure winst voor de kartels: een deel ervan gaat naar kosten, arbeid en de zakken van tussenhandelaren. Tegelijkertijd verdient de gemiddelde Colombiaanse boer maar iets meer dan 2 dollar per dag. Wat is de reden voor zo'n winstmarge?
De belangrijkste reden is de mislukte "oorlog tegen drugs". In 1971 noemde de Amerikaanse president Richard Nixon drugs "de grootste vijand van de mensheid" en lanceerde een meerjarige campagne om ze te bestrijden. De focus van deze "oorlog" was om te proberen het aanbod van drugs te verminderen door plantages te vernietigen en dealers op te jagen, wat uiteindelijk een grote fout bleek te zijn.
Deze bestrijdingsmethode negeert de belangrijkste economische kracht, de wet van vraag en aanbod.
Drugs zijn een goed met een inelastische vraag. Goederen met een inelastische vraag zullen worden gekocht ongeacht veranderingen in hun prijs (zoals eerste levensbehoeften of moeilijk vervangbare goederen).
Omdat drugs verslavend zijn, zullen ze worden gebruikt ondanks prijsstijgingen. Dit leidt tot het zogenaamde balloneffect (soms het "kakkerlakkeneffect" genoemd ) - een onderdrukking van de drugsproductie op één plaats leidt onvermijdelijk tot nieuwe productie, zelfs als de prijs voor de eindgebruiker stijgt, omdat de vraag naar drugs niet daalt. De naam trekt een analogie met een ballon: als je erop duwt, verdwijnt de lucht er niet uit, maar wordt hij alleen verplaatst naar een andere plaats.
Een andere reden voor zulke hoge handelsmarges is dat de drugsmarkt zich in een monopsonie bevindt. Monopsonie is een marktconditie waarin er maar één koper is en veel verkopers. In dergelijke omstandigheden hebben verkopers geen keuze en moeten ze goederen verkopen voor het bedrag dat de monopsonie (d.w.z. de koper) biedt.
Bij de productie controleert elk drugskartel zijn eigen gebied en alle boeren die er wonen. De boeren kunnen geen cocabladeren verkopen aan iemand anders dan het kartel waarbij ze zijn aangesloten, daarom is het productiemateriaal zo goedkoop voor de drugsbaronnen.
Als gevolg hiervan treffen alle overheidsacties die zijn gericht op het vernietigen van cocaplantages alleen particuliere boeren en niet de drugskartels, die hun voorwaarden aan hen blijven opleggen. Dit probleem zou kunnen worden opgelost door concurrerende kopers op de cocamarkt te introduceren, maar omdat coca in de meeste landen nog steeds illegaal is, is dit niet mogelijk.
Human Resources
Een favoriete uitspraak van HR-managers is: "Mensen zijn de belangrijkste hulpbron van elk bedrijf". En het woord "elk" is niet tevergeefs gekozen, want dit principe geldt zelfs voor kartels. Het is waar dat drugsbaronnen veel meer problemen hebben met werknemers dan gewone directeuren.
Het eerste probleem: waar haal je nieuwe werknemers vandaan, als je niet gewoon kunt adverteren? Je moet een manier vinden om heimelijk personeel aan te nemen en er tegelijkertijd voor zorgen dat het geen undercoveragenten of verraders zijn die je in de rug zullen schieten. Tom Wainwright schrijft in zijn boek Narconomics dat net zoals gewone werkgevers naar universiteiten en hogescholen gaan voor nieuw personeel, drugsbaronnen in gevangenissen rekruteren.
Bij de productie controleert elk drugskartel zijn eigen gebied en alle boeren die er wonen. De boeren kunnen geen cocabladeren verkopen aan iemand anders dan het kartel waarbij ze zijn aangesloten, daarom is het productiemateriaal zo goedkoop voor de drugsbaronnen.
Als gevolg hiervan treffen alle overheidsacties die zijn gericht op het vernietigen van cocaplantages alleen particuliere boeren en niet de drugskartels, die hun voorwaarden aan hen blijven opleggen. Dit probleem zou kunnen worden opgelost door concurrerende kopers op de cocamarkt te introduceren, maar omdat coca in de meeste landen nog steeds illegaal is, is dit niet mogelijk.
Human Resources
Een favoriete uitspraak van HR-managers is: "Mensen zijn de belangrijkste hulpbron van elk bedrijf". En het woord "elk" is niet tevergeefs gekozen, want dit principe geldt zelfs voor kartels. Het is waar dat drugsbaronnen veel meer problemen hebben met werknemers dan gewone directeuren.
Het eerste probleem: waar haal je nieuwe werknemers vandaan, als je niet gewoon kunt adverteren? Je moet een manier vinden om heimelijk personeel aan te nemen en er tegelijkertijd voor zorgen dat het geen undercoveragenten of verraders zijn die je in de rug zullen schieten. Tom Wainwright schrijft in zijn boek Narconomics dat net zoals gewone werkgevers naar universiteiten en hogescholen gaan voor nieuw personeel, drugsbaronnen in gevangenissen rekruteren.
Inderdaad, gevangenissen zijn de droom van de HR-manager van een kartel. Veel mensen komen er uit met criminele ervaring en vaak zonder doel en zonder kans op een normale baan. Daarom rekruteren en trainen kartelagenten toekomstige werknemers in gevangenissen, zelfs voordat ze worden vrijgelaten. Op zoek naar bescherming tegen de gewelddadige omgeving van Latijns-Amerikaanse gevangenissen, wordt het aansluiten bij een bende een rationele reactie voor gevangenen.
"We zijn geen bende - we zijn een vakbond " - zegt kartellid Alejandro Saenz, die zijn straf uitzit in een Mexicaanse gevangenis.
Het was in de gevangenis in 1974 dat de beroemde drugshandelaar George Young, aanvankelijk gearresteerd voor het smokkelen van marihuana, kartelvertegenwoordiger Carlos Leder ontmoette. Deze ontmoeting veranderde de hele drugsindustrie en leidde tot een grote export van cocaïne naar de Verenigde Staten.
Maar hoe kun je er zeker van zijn dat je nieuwe werknemer je niet in de steek laat of je zelfs aangeeft bij de autoriteiten? Juist vanwege deze problemen begon de organisatiestructuur van kartels zich te richten op netwerk freelancers. In deze vorm van arbeidsorganisatie worden werknemers ingehuurd voor één of meerdere klussen, ze weten niets over het kartel of hun collega's en ze voeren één specifieke taak uit: transport, verkoop van goederen, geldtransfers.
"We zijn geen bende - we zijn een vakbond " - zegt kartellid Alejandro Saenz, die zijn straf uitzit in een Mexicaanse gevangenis.
Het was in de gevangenis in 1974 dat de beroemde drugshandelaar George Young, aanvankelijk gearresteerd voor het smokkelen van marihuana, kartelvertegenwoordiger Carlos Leder ontmoette. Deze ontmoeting veranderde de hele drugsindustrie en leidde tot een grote export van cocaïne naar de Verenigde Staten.
Maar hoe kun je er zeker van zijn dat je nieuwe werknemer je niet in de steek laat of je zelfs aangeeft bij de autoriteiten? Juist vanwege deze problemen begon de organisatiestructuur van kartels zich te richten op netwerk freelancers. In deze vorm van arbeidsorganisatie worden werknemers ingehuurd voor één of meerdere klussen, ze weten niets over het kartel of hun collega's en ze voeren één specifieke taak uit: transport, verkoop van goederen, geldtransfers.
Een voorbeeld van zo'n bedrijfsorganisatie is een smokkelbedrijf dat in 2007 begon met het exporteren van cocaïne naar Engeland en meer dan 1 miljoen pond per week verdiende. Als je naar dergelijke bedragen kijkt, lijkt het alsof het proces door tientallen mensen werd uitgevoerd, maar de Britse inlichtingendiensten ontdekten dat het bedrijf in feite uit slechts twee vaste werknemers bestond en dat alle andere betrokkenen freelancers waren. Van de 104 drugshandelaren die in de loop van het jaar werden ondervraagd, zei er slechts één dat hij deel uitmaakte van een groot drugsbedrijf met een groot hoofdkantoor. Alle anderen werkten alleen of met één of enkele partners.
Trends in de sector
Net als gewone bedrijven moeten drugskartels zich voortdurend aanpassen aan veranderende marktomstandigheden. De legalisatie van marihuana in 23 Amerikaanse staten en geleidelijke stappen in de richting van legalisatie in de rest hebben de productie ervan simpelweg onrendabel gemaakt voor kartels. Waarom zou je de drug van een straatdealer kopen als je het ook van een apotheek kunt kopen? Daarom gingen drugsgroepen die zich erin specialiseerden op zoek naar een nieuwe niche in de industrie.
De hoeveelheid marihuana die in 2021 aan de grens tussen de VS en Mexico werd opgepakt , is bijna 300% lager dan in 2020, wat ook wijst op een daling van de productie op de zwarte markt. Tegelijkertijd steeg de hoeveelheid fentanyl aan de grens met meer dan 700% - dat is de enge trend.
Alleen al tussen oktober 2022 en maart 2023 werd meer dan 6.000 kilo fentanyl aan de grens tussen de VS en Mexico aangehouden - een hoeveelheid die voldoende is om de hele bevolking van Amerika te doden.
Trends in de sector
Net als gewone bedrijven moeten drugskartels zich voortdurend aanpassen aan veranderende marktomstandigheden. De legalisatie van marihuana in 23 Amerikaanse staten en geleidelijke stappen in de richting van legalisatie in de rest hebben de productie ervan simpelweg onrendabel gemaakt voor kartels. Waarom zou je de drug van een straatdealer kopen als je het ook van een apotheek kunt kopen? Daarom gingen drugsgroepen die zich erin specialiseerden op zoek naar een nieuwe niche in de industrie.
De hoeveelheid marihuana die in 2021 aan de grens tussen de VS en Mexico werd opgepakt , is bijna 300% lager dan in 2020, wat ook wijst op een daling van de productie op de zwarte markt. Tegelijkertijd steeg de hoeveelheid fentanyl aan de grens met meer dan 700% - dat is de enge trend.
Alleen al tussen oktober 2022 en maart 2023 werd meer dan 6.000 kilo fentanyl aan de grens tussen de VS en Mexico aangehouden - een hoeveelheid die voldoende is om de hele bevolking van Amerika te doden.
Fentanyl is een synthetische opioïde die qua eigenschappen lijkt op morfine, maar ongeveer 100 keer krachtiger is. Dus waarom hebben de kartels het gebruikt?
Het doel van elk bedrijf in de productie is om de kosten te minimaliseren, en kartels zijn daarop geen uitzondering. De productie van cocaïne of heroïne vereist boerderijen en grote laboratoria die grote investeringen vereisen. Fentanyl is eenvoudiger en goedkoper te produceren.
Het kost kartels gemiddeld 10 cent om een tablet fentanyl te produceren, terwijl de verkoopprijs bij dealers kan oplopen tot 10 dollar in de Verenigde Staten en tot 60-80 dollar in andere landen. Een winstmarge tot 80.000% kan niet anders dan fabrikanten aantrekken.
De groeiende populariteit van fentanyl wordt goed verklaard door de "ijzeren wet van het verbod". Volgens deze wet hebben illegale producten de neiging om sterker te worden. Na verloop van tijd worden ze krachtiger, waardoor ze makkelijker over de grens gesmokkeld en verkocht kunnen worden, omdat ze een kleinere dosis van de stof nodig hebben om hetzelfde effect te bereiken, wat moeilijker op te sporen is voor wetshandhavers.
Dit fenomeen werd voor het eerst gedocumenteerd in de Verenigde Staten tijdens de drooglegging, toen mensen begonnen over te schakelen op sterkere alcoholische dranken. Dit was ook de reden waarom kartels begonnen over te schakelen van de productie van lichte drugs naar het zeer krachtige fentanyl.
Het doel van elk bedrijf in de productie is om de kosten te minimaliseren, en kartels zijn daarop geen uitzondering. De productie van cocaïne of heroïne vereist boerderijen en grote laboratoria die grote investeringen vereisen. Fentanyl is eenvoudiger en goedkoper te produceren.
Het kost kartels gemiddeld 10 cent om een tablet fentanyl te produceren, terwijl de verkoopprijs bij dealers kan oplopen tot 10 dollar in de Verenigde Staten en tot 60-80 dollar in andere landen. Een winstmarge tot 80.000% kan niet anders dan fabrikanten aantrekken.
De groeiende populariteit van fentanyl wordt goed verklaard door de "ijzeren wet van het verbod". Volgens deze wet hebben illegale producten de neiging om sterker te worden. Na verloop van tijd worden ze krachtiger, waardoor ze makkelijker over de grens gesmokkeld en verkocht kunnen worden, omdat ze een kleinere dosis van de stof nodig hebben om hetzelfde effect te bereiken, wat moeilijker op te sporen is voor wetshandhavers.
Dit fenomeen werd voor het eerst gedocumenteerd in de Verenigde Staten tijdens de drooglegging, toen mensen begonnen over te schakelen op sterkere alcoholische dranken. Dit was ook de reden waarom kartels begonnen over te schakelen van de productie van lichte drugs naar het zeer krachtige fentanyl.
Om dezelfde reden wint fentanyl ook aan populariteit onder gebruikers. De manier van toedienen speelt ook een rol: in tegenstelling tot marihuana of cocaïne wordt bijna alle fentanyl in pilvorm gebruikt. Veel belangrijker is echter de potentie waarmee het verslavend is. Fentanyl is ongeveer 50 keer krachtiger dan heroïne, wat betekent dat zelfs een extreem kleine dosis niet alleen zeer verslavend, maar ook extreem gevaarlijk kan zijn.
Fentanyl wordt vanwege zijn goedkope productie en kracht vaak verdund met andere drugs, waardoor veel gebruikers er onbewust op overstappen.
De illegale productie en het gebruik van fentanyl veroorzaakt elk jaar honderdduizenden doden. Het heeft lange tijd alle andere drugs overtroffen in het aantal sterfgevallen door overdoses en overtreft cocaïne, heroïne en methadon samen.
Fentanyl wordt vanwege zijn goedkope productie en kracht vaak verdund met andere drugs, waardoor veel gebruikers er onbewust op overstappen.
De illegale productie en het gebruik van fentanyl veroorzaakt elk jaar honderdduizenden doden. Het heeft lange tijd alle andere drugs overtroffen in het aantal sterfgevallen door overdoses en overtreft cocaïne, heroïne en methadon samen.
De fentanyl-epidemie is een regelrechte humanitaire crisis met ernstige gevolgen voor de samenleving. In sommige regio's, zoals San Francisco,sterven er dagelijks tientallen mensen aan.
Verwoeste mensenlevens zijn het ergste gevolg van deze crisis, maar ze brengt ook economische problemen voor de samenleving met zich mee. Sommige experts schatten dat de distributie van fentanyl verantwoordelijk is voor meer dan 40% van alle werkloosheid in de Verenigde Staten, waardoor de economie enorme verliezen lijdt.
Deze werklozen zijn economisch niet nuttig voor de maatschappij en zoeken geen werk, terwijl ze wel aanspraak maken op sociale uitkeringen en overheidsbetalingen. Als drugsverslaafden werken, nemen ze 50% meer betaald ziekteverlof op, blijven ze zelden dezelfde baan houden en is de kans veel groter dat ze gewond raken of sterven op het werk.
Hoe de kartels "failliet" maken?
Meer dan 50 jaar "oorlog tegen drugs" is genoeg tijd om een teleurstellende conclusie te trekken: dat de oorlog niet aan de verwachtingen heeft voldaan.
Kartels blijven floreren en vinden steeds efficiëntere manieren om de markt te betreden, en het aantal doden door overdoses breekt alle records. Dit ondanks het feit dat de Amerikaanse begroting meer dan 1 biljoen dollar heeftuitgegeven aan de "oorlog".
Maar als een streng beleid om het aanbod van drugs te vernietigen niet effectief is, is er dan een andere manier om ze te bestrijden?
Verwoeste mensenlevens zijn het ergste gevolg van deze crisis, maar ze brengt ook economische problemen voor de samenleving met zich mee. Sommige experts schatten dat de distributie van fentanyl verantwoordelijk is voor meer dan 40% van alle werkloosheid in de Verenigde Staten, waardoor de economie enorme verliezen lijdt.
Deze werklozen zijn economisch niet nuttig voor de maatschappij en zoeken geen werk, terwijl ze wel aanspraak maken op sociale uitkeringen en overheidsbetalingen. Als drugsverslaafden werken, nemen ze 50% meer betaald ziekteverlof op, blijven ze zelden dezelfde baan houden en is de kans veel groter dat ze gewond raken of sterven op het werk.
Hoe de kartels "failliet" maken?
Meer dan 50 jaar "oorlog tegen drugs" is genoeg tijd om een teleurstellende conclusie te trekken: dat de oorlog niet aan de verwachtingen heeft voldaan.
Kartels blijven floreren en vinden steeds efficiëntere manieren om de markt te betreden, en het aantal doden door overdoses breekt alle records. Dit ondanks het feit dat de Amerikaanse begroting meer dan 1 biljoen dollar heeftuitgegeven aan de "oorlog".
Maar als een streng beleid om het aanbod van drugs te vernietigen niet effectief is, is er dan een andere manier om ze te bestrijden?
In de jaren '80 had Zwitserland te maken met een ernstige heroïnecrisis, die leidde tot een toename van criminaliteit, HIV en sterfgevallen door overdoses. De Zwitserse autoriteiten namen geen toevlucht tot harde controlemethoden, maar introduceerden een "vierpijlerbeleid": preventie, behandeling, schadebeperking en pas daarna straf.
Het land heeft speciale distributiepunten geopend waar zware drugsverslaafden onder medisch toezicht hoogwaardige drugs, steriele naalden en injecties krijgen. Maatschappelijk werkers helpen hen bij het vinden van huisvesting en het oplossen van andere problemen. Meer dan twee derde van alle drugsverslaafden vindt een nieuwe baan: ze hoeven zich geen zorgen meer te maken over het vinden van een dosis en kunnen zich richten op hun normale routine.
Dankzij het Vier Pilaren-beleid in Zwitserland is sinds het einde van de 20e eeuw het jaarlijkse aantal mensen dat voor het eerst drugs probeert met 82% gedaald, is het aantal mensen dat besmet raakt met HIV verzevenvoudigd en ishet aantal sterfgevallen door overdoses verdrievoudigd.
Er zijn dus zachtere manieren om te vechten zonder de misdaad te verhogen en zonder triljoenen dollars uit te geven voor een onbereikbaar doel. Na tientallen jaren van ineffectieve manieren om de oorlog tegen drugs te voeren, is het tijd om het wereldwijde drugbeleid te optimaliseren. Bewustwording van het probleem kan de eerste stap zijn. Lees hier meer over de fentanylcrisis die zich al heeft ontvouwd.
Het land heeft speciale distributiepunten geopend waar zware drugsverslaafden onder medisch toezicht hoogwaardige drugs, steriele naalden en injecties krijgen. Maatschappelijk werkers helpen hen bij het vinden van huisvesting en het oplossen van andere problemen. Meer dan twee derde van alle drugsverslaafden vindt een nieuwe baan: ze hoeven zich geen zorgen meer te maken over het vinden van een dosis en kunnen zich richten op hun normale routine.
Dankzij het Vier Pilaren-beleid in Zwitserland is sinds het einde van de 20e eeuw het jaarlijkse aantal mensen dat voor het eerst drugs probeert met 82% gedaald, is het aantal mensen dat besmet raakt met HIV verzevenvoudigd en ishet aantal sterfgevallen door overdoses verdrievoudigd.
Er zijn dus zachtere manieren om te vechten zonder de misdaad te verhogen en zonder triljoenen dollars uit te geven voor een onbereikbaar doel. Na tientallen jaren van ineffectieve manieren om de oorlog tegen drugs te voeren, is het tijd om het wereldwijde drugbeleid te optimaliseren. Bewustwording van het probleem kan de eerste stap zijn. Lees hier meer over de fentanylcrisis die zich al heeft ontvouwd.